Câu 6: Trình bày và phân tích tư duy về kinh tế thị trường của Đảng ta trong thời kỳ
đổi mới (ĐH 6 10)
Định nghĩa: Kinh tế thị trường là nền kinh tế mà trong đó người mua và người bán tác
động với nhau theo quy luật cung cầu, giá trị để xác định giá cả và số lượng hàng hoá,
dịch vụ trên thị trường.
Sau khi chế độ quản lý bao cấp rơi vào khủng hoảng và nhu cầu thiết thực là cần có một
cơ chế quản lý mới. Đại hội VI khẳng định “Việc bố trí lại cơ cấu kinh tế phải đi đôi với
đổi mới cơ chế quản lý kinh tế. Cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp từ nhiều năm
nay không tạo được động lực phát triển, làm suy yếu kinh tế xã hội chủ nghĩa, hạn chế
việc sử dụng và cải tạo các thành phần kinh tế khác, kìm hãm sản xuất, làm giảm năng
suất, chất lượng, hiệu quả, gây rối lọan trong phân phối lưu thông, và đẻ ra nhiều hiện
tượng tiêu cực trong xã hội” với quyết định này Đảng ta đã có những nhận thức mới, có
sự thay đổi rõ rệt về nhận thức về nền kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của CNTB mà là thành tựu phát triển
chung của nhân lọai: đây là nhận thức cơ bản và quan trọng nhất, Nếu trước
CNTB kinh tế thị trường còn ở thời kỳ manh nha,trình độ thấp thì đến CNTB nó
đạt đến mức chi phối toàn bộ cuộc sống con người trong xã hội đó. Điều đó khiến
không ít người nghĩ rằng, kinh tế thị trường là sản phẩm riêng của CNTB.Trước
đây khi nhắc đến tư bản là chúng ta, những người trong đất nước XHCN lại nghĩ
đến những j xấu xa, nguy hiểm, nhưng bây giờ chúng ta đã nhận định khác, đó là
nền kinh tế tất yếu của sự phát triển của nhân loại. nền KTTT ko phải là của CNTB
mà là một nền kinh tế hàng hóa ở trình độ cao.đấy là thành tựu của nhân loại và
đương nhiên chúng ta muốn theo kịp tiến bộ của nhân loại thì ko thể ko đi theo
con đường KTTT.
Kinh tế thị trường còn tồn tại khách quan trong thời kỳ quá độ lên CNXH: KTTT
là thành tựu chung của nhân loại, nó tồn tại và phát triển ở nhiều phương thức
sản xuất khác nhau. Xây dựng và phát triển kinh tế thị trường không phải là phát
triển TBCN và xây dựng kinh tế XHCN không dẫn đến phủ định kinh tế thị trường.
nền kinh tế của nước ta hoạt động theo cơ chế “cơ chế thị trường có sự quản lý
của nhà nước”. Nhà nước quản lý nền kinh tế để định hướng, dẫn dắt các thành
phần kinh tế, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh theo
cơ chế thị trường, kiểm soát và xử lý các sai phạm trong hoạt động kinh tế, bảo
đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển xã hội.
Có thể và cần thiết sử dụng kinh tế thị trường để xây dựng CNXH ở nước ta: với
những đặc điểm của mình, nền kinh tế thị trường chứng tỏ rằng đó là sự lựa chọn
hoàn hảo và cần thiết để phát triển kinh tế- xã hội. Các chủ thể kinh tế có tính độc lập, có quyền tự chủ trong sản xuất kinh
doanh
Nền kinh tế có tính mở cao, vận hành theo các quy luật giá trị, cung cầu,
cạnh tranh
Giá cả cơ bản do cung cầu điều tiết, hệ thống thị trường phát triển đồng bộ
và hòan hảo
Có hệ thống pháp quy kiện tòan và sự quản lý vĩ mô của nhà nước
Càng về sau Đảng ta càng nhận thức rõ tầm quan trọng của nền KTTT, Đại hội IX
xác định nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát
của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH Đó là nền kinh tế hàng hóa nhiều
thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của nhà nước theo định
hướng XHCN
Đại hội X đã làm sáng tỏ thêm nội dung cơ bản của định hướng XHCN trong phát
triển kinh tế thị trường ở nước ta, thể hiện:
Mục đích phát triển:
o Thực hiện “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh
o Giải phóng LLSX
o Nâng cao đời sống nhân dân
o Đẩy mạnh xóa đói giảm nghèo
o Khuyến khích mọi người làm giàu chính đáng
Phương hướng phát triển
o Tồn tại nhiều hình thức sở hữu
o Nhiều thành phần kinh tế
o Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo
Định hướng xã hội và phân phối
o Thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước và
từng chính sách phát triển
o Tăng trưởng kinh tế gắn với phát triển văn hóa, giáo dục và đào tạo.
o Phân phối chủ yếu theo kết quả lao động, hiệu quả KT, phúc lợi XH
Quản lý
o Phát huy vai trò làm chủ XH của nhân dân
o Bảo đảm vai trò quản lý, điều tiết nền kinh tế của nhà nước pháp
quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng
Với những quan điểm ngày càng tiến bộ,Đảng ta đã cho thấy sự thay đổi lớn trong
nhận thức, đã loại bỏ được một phần bệnh chủ quan duy ý chí. Biết tiếp nhận
những tiến bộ của thời đại, bỏ qua một phần cái tôi để có thể hội nhập với thế
giới.
