101
Chương 6
Enzyme
Enzyme là protein có khả năng xúc tác đặc hiệu cho các phản ứng
hóa học. Chúng thúc đẩy một phản ứng xảy ra mà không có mặt trong sản
phẩm cuối cùng. Enzyme có trong nhiều đối tượng sinh học như thực vật,
động vật và môi trường nuôi cấy vi sinh vật.Hiện nay người ta đã thu được
nhiều loại chế phẩm enzyme khác nhau và sử dụng rộng rãi trong nhiều
lãnh vực như y học , nông nghiệp, công nghiệp...
6.1. Bản chất hóa học của enzyme
Ngoại trừ một nhóm nhỏ RNA có tính xúc tác, tất cả enzyme đều
là protein. Tính chất xúc tác phụ thuộc vào cấu tạo của protein. Nếu một
enzyme bị biến tính hay phân tách thành những tiểu đơn vị thì hoạt tính
xúc tác thường bị mất đi, tương tự khi bản thân protein enzyme bị phân
cắt thành những amino acid. Vì vậy cấu trúc bậc 1, 2, 3, 4 của protein
enzyme là cần thiết cho hoạt tính xúc tác của chúng.
Enzyme, cũng như những protein khác, có trọng lượng phân tử
khoảng 12.000 đến hơn 1000.000.Một số enzyme cấu tạo gồm toàn những
phân tử L amino acid liên kết với nhau tạo thành, gọi là enzyme một thành
phần. Đa số enzyme là những protein phức tạp gọi là enzyme hai thành
phần. Phần không phải protein gọi là nhóm ngoại hay coenzyme. Một
coenzyme khi kết hợp với các apoenzyme khác nhau (phần protein) thì
xúc tác cho quá trình chuyển hóa các chất khác nhau nhưng chúng giống
nhau về kiểu phản ứng.
Một số enzyme cần ion kim loại cho hoạt động như:
Cu2+
Cytochrome oxidase
Fe
2+
hoặc Fe
3+
Cytochrome oxidase, catalase, peroxidase
K+
Pyruvate kinase
Mg2+
Hexokinase, glucose 6-phosphatase,
pyruvate kinase
Mn2+
Arginase, ribonucleotide reductase
Mo Dinitrogenase
Ni
2+
Urease
Se Glutathione peroxidase
Zn2+
Carbonic anhydrase , alcohol dehydrogenase,
các carboxypeptidase A và B 102
