KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN Biên soạn : CN. NGUYỄN QUANG HẠNH TS. NGUYỄN VĂN LỊCH Hiệu đính: ThS. VŨ THỊ ĐẢM
HÀ NỘI - 2006
LỜI NÓI ĐẦU Kinh tế chính trị Mác Lê-nin là một trong các môn khoa học góp phần đào tạo nên những con người không chỉ có năng lực chuyên môn nghiệp vụ mà còn có phẩm chất chính trị đạo đức đáp ứng được đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhằm phục vụ cho đối tượng sinh viên hệ đào tạo từ xa của Học viện Công nghệ bưu chính viễn thông, với đặc điểm tự học, tự nghiên cứu là chính, bộ môn Mác Lê-nin tổ chức biên soạn Sách hướng dẫn học tập môn Kinh tế chính trị Mác Lê-nin. Cuốn sách được biên soạn dựa trên Giáo trình Kinh tế chính trị Mác Lê-nin (dành cho khối không chuyên kinh tế - quản trị kinh doanh) của Hội đồng TW chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngoài ra có sử dụng một số tài liệu tham khảo của các tác giả đã được nêu trong cuối mỗi chương. Nội dung kiến thức cơ bản theo giáo trình chuẩn đã nêu trên. Nhưng để đáp ứng yêu cầu tự học, tự nghiên cứu, cuốn sách có biên soạn lại nhằm giúp người học xác định rõ những kiến thức cơ bản cần nắm vững và tạo điều kiện tiếp thu kiến thức thuận lợi hơn. Kết cấu của sách gồm 14 chương theo Giáo trình Kinh tế chính trị Mác Lê-nin đã nêu trên. Mỗi chương được biên soạn lại gồm: Phần Mục đích, yêu cầu sinh viên cần nắm vững: Nêu mục đích yêu cầu cần đạt được đối với người học sau khi nghiên cứu mỗi chương và nội dung khái quát của chương, những vấn đề chính sẽ nghiên cứu. Phần Nội dung: Nội dung chi tiết của chương. Phần Tóm tắt nội dung chương: Tóm tắt những kiến thức cơ bản, cần thiết cần nắm vững trong từng chương. Phần Câu hỏi ôn tập: Các câu hỏi để kiểm tra, củng cố kiến thức. Cuối cùng có thêm: Phần Tài liệu tham khảo: Nêu các tài liệu tham khảo và đọc thêm; Phần Hướng dẫn trả lời câu hỏi để giúp người học trong việc làm bài củng cố kiến thức. Để nghiên cứu môn học này một cách thuận lợi, điều kiện tiên quyết là người học phải được trang bị đầy đủ, vững vàng những kiển thức của Triết học Mác Lê-nin. Trong các sách tham khảo đặc biệt không thể thiếu cuốn TƯ BẢN của C. Mác và các Nghị quyết của Đảng cộng sản Việt Nam (Lần thứ VI, VII, VIII, IX). Vì là lần đầu biên soạn nên chắc chắn cuốn sách này còn nhiều thiếu sót, rất mong được sự đóng góp ý kiến của bạn đọc để cuốn sách có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng tốt hơn. Tháng 12 năm 2004 Bộ môn Mác Lê-nin
Chương 1: Đối tượng, chức năng và phương pháp của môn kinh tế chính trị Mác-Lênin
CHƯƠNG I: ĐỐI TƯỢNG, CHỨC NĂNG VÀ PHƯƠNG PHÁP CỦA MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU SINH VIÊN CẦN NẮM VỮNG - Nắm được khái niệm về kinh tế chính trị nói chung và kinh tế chính trị Mác-Lênin nói riêng. Vị trí của kinh tế chính trị Mác-Lênin và vai trò của kinh tế chính trị Mác-Lênin trong hệ thống các học thuyết kinh tế của xã hội. - Nắm được đối tượng, phương pháp và chức năng của kinh tế chính trị Mác-Lênin nhằm phục vụ cho việc nghiên cứu sau này (nghiên cứu các nội dung của học thuyết kinh tế chính trị Mác-Lênin) - Thấy được ý nghĩa và sự cần thiết nghiên cứu kinh tế chính trị Mác-Lênin.
NỘI DUNG 1.1. ĐỐI TƯỢNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN 1.1.1. Khái niệm kinh tế chính trị 1.1.1.1. Sự ra đời của thuật ngữ "Kinh tế chính trị học": - Đầu tiên là thuật ngữ "Kinh tế học" do Aritxtôt (nhà triết học cổ Hy Lạp) đưa ra cách đây vào khoảng 2300 năm, đây là thời kỳ bắt đầu xuất hiện các tư tưởng kinh tế. - Theo Aritxtôt: Kinh tế là mức sống, là tiết kiệm, là thu nhập, sinh hoạt vật chất, là các ngành sản xuất vật chất. Là người đầu tiên phân tích về giá trị trao đổi, giá trị và vạch ra quan hệ hàng tiền. Mác cho rằng ông đã tiếp cận đến học thuyết Giá trị-Lao động. - Đầu thế kỷ 17 (năm 1615) một học giả người Pháp có tên là A.Mông Crê-chiên (A.Montchrétien) lần đầu tiên đưa ra thuật ngữ "Kinh tế chính trị học" (trong tác phẩm "Chuyên luận về kinh tế chính trị học"). Theo ông, kinh tế chính trị học là khoa học nghiên cứu những quy tắc thực tiễn cho hoạt động kinh tế. Là một đại biểu của chủ nghĩa trọng thương nên ông chỉ giới hạn việc phân tích quá trình lưu thông, thương mại ( sự hạn chế trong phạm vi nghiên cứu) Kinh tế chính trị học được xem như là khoa học về kinh tế nhà nước, nghiên cứu vai trò nhà nước trong đời sống kinh tế. Kinh tế chính trị học chỉ trở thành một khoa học thực sự bởi các nhà kinh tế chính trị tư sản cổ điển và được Mác-Enghen phát triển bổ sung hoàn thiện, sau này Lê-nin tiếp tục phát triển trong điều kiện lịch sử mới (bước vào đầu thế kỷ 20, chủ nghĩa tư bản đã chuyển sang giai đoạn độc quyền và đặc biệt sự thành công của cách mạng tháng mười Nga.
