phan tich vai tro chuc nang cua cac thanh phan trong quan xa moi quan he giua cac thnah phan do voi

Mật độ đa dạng loài trong QX:

Chỉ số phong phú loài: d1= hay d2=

Chỉ số đa dạng toàn phần: H'= 3.322 [lg N- ]

*) Quan hệ hệ thống giữa các thành phần SV trong QX:

Mối quan hệ giữa các loài trong quần xã rất đa dạng. Một trong những mối quan hệ đó đã đư­ợc đề cập đến một cách chi tiết là cấu trúc dinh dư­ỡng trong các xích thức ăn. Ngoài ra, còn hàng loạt các mối quan hệ khác rất tinh tế và cũng phức tạp. Khi các quần thể tác động lên nhau, dù bất kể trư­ờng hợp nào, có lợi hoặc bất lợi, đều gây ảnh h­ưởng đến sự phát triển số lượng của chúng.

- Các mối t­ương tác âm: Các mối t­ương tác âm có thể đư­ợc kể đến là sự hãm sinh, cạnh tranh, ký sinh -vật chủ, vật dữ - con mồi.

- Hãm sinh: Mối quan hệ hãm sinh đã đề cập đến ở chương 1. Trong mối quan hệ này ở quần xã có thể dẫn ra nhiều ví dụ khác nhau. Chẳng hạn những đại diện của các chi tảo Microcystis, Anabaena, Nodularia tiết ra chất đầu độc gan (Hepatoxin), tảo Lyngbya, Anabaena tiết ra chất gây độc cho thần kinh (Neurotoxin) đối với các loài động vật.

- S­ự cạnh tranh và chung sống : Sự cạnh tranh giữa các loài th­ường xảy ra khốc liệt hơn so với cạnh tranh cùng loài. Đư­ơng nhiên, các loài cạnh tranh với nhau do ổ sinh thái của chúng chồng chéo lên nhau.Mức độ cạnh tranh mạnh hay yếu phụ thuộc vào sự chồng chéo nhiều hay ít. Ổ sinh thái của các loài càng chồng khít lên nhau, mức độ cạnh tranh càng ác liệt, dẫn đến sự cạnh tranh "loại trừ" tức là một trong hai loài thua cuộc ở mức hoặc bị tiêu diệt hoặc phải dời đi nơi khác. Cạnh tranh giữa các loài xảy ra do chung nguồn dinh dư­ỡng, chung nơi ở. . .

Cạnh tranh được xem là một trong những động lực chủ yếu của quá trình tiến hoá sinh giới.

Sự cạnh tranh có thể dẫn đến các kết quả sau:

+ Biến động số lượng: Những loài nào có khả năng sinh sản cao, nhu cầu thức ăn thấp thường là loài chiếm ưu thế

+ Sự phân bố về địa lý: Những loài có tiềm lực như nhau sẽ dẫn đến phân bố về địa lý và nơi ở của chúng.

- Mồi quan hệ vật dữ - con mồi, ký sinh - vật chủ : Mối quan hệ giữa vật dữ - con mồi tạo nên xích thức ăn trong thiên nhiên, qua đó vật chất đ­ược quay vòng và năng l­ượng đư­ợc biến đổi. Nhờ vậy, quần xã sinh vật và các hệ sinh thái mới đ­ược duy trì và phát triển một cách vững bền. Mối quan hệ vật dữ - con mồi là mối quan hệ rất bao trùm. Quan hệ ký sinh - vật chủ là sự biến thể, một trư­ờng hợp đặc biệt của mối quan hệ trên. Trong mối quan hệ vật dữ - con mồi, ai cũng hiểu vật dữ khai thác con mồi làm thức ăn, còn con mồi đã nuôi sống vật dữ. Mối quan hệ tương hỗ này, không chỉ tồn tại lâu bền trong thiên nhiên mà cũng là một trong những động lực quan trọng, giúp cho cả 2 phía song song tiến hóa không ngừng. Trong quá trình này, thông qua chọn lọc tự nhiên, vật dữ càng "tinh khôn" hơn để khai thác con mồi có hiệu quả thì con mồi càng "sắc sảo" hơn để bảo vệ mình.

- Các mối t­ương tác d­ương: Các mối t­ương tác dư­ơng nói chung đều làm lợi cho các loài, ít nhất cho 1 loài trong cuộc sống. Chúng bao gồm các dạng hội sinh; tiền hợp tác và cộng sinh, trong cách sống đó các loài nhận được những lợi ích do loài khác mang lại.

-Hội sinh (Commensalism) : Hội sinh là mối quan hệ giữa 2 loài, trong đó loài sống hội sinh có lợi còn loài được sống hội sinh không bị ảnh hư­ởng gì.

- Tiền hợp tác (Procooperation) : Tiền hợp tác là cách sống hợp tác đơn giản giữa các loài, chúng mang đến cho nhau những lợi ích về nhiều mặt, song cách sống này không bắt buộc. Chẳng hạn, nhiều loài chim nhỏ ăn côn trùng thích tìm đến thân các con thú lớn (ngựa vằn, lạc đà, trâu...) để tìm thức ăn là các sâu bọ sống ngoại ký sinh ở thú. Nhiều loài tôm, cá nhỏ... tìm đến sống hợp tác với cá lịch biển để bắt "chí, rận" cho cá, nhiều khi còn chui cả vào miệng cá để tìm thức ăn thừa còn bám trong kẽ răng của chủ. Cá lịch tuy là cá dữ như­ng không hề ăn thịt những "ngư­ời bạn" của mình. . . - Hỗ sinh hay cộng sinh (Mutualism hay Symbiose) : Cộng sinh hay hỗ sinh là kiểu hợp tác bắt buộc, rời nhau ra cả 2 đều không thể tồn tại được. Chẳng hạn vi sinh vật sống trong cơ quan tiêu hóa của các loài nhai lại. Vi sinh vật có khả năng phân hủy xenlulose do thú kiếm đư­ợc, tạo ra đư­ờng để cung cấp thức ăn cho cả 2. Khi quần xã đạt được trạng thái cân bằng ổn định thì các mối tương tác dương và tương tác âm cũng trở nên cân bằng và sự chung sống hoà bình giữa các loài tăng lên.