Câu 10: Trình bày quan điểm của HCM về con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở VN
Trả lời
a. Thực chất, loại hình và đặc điểm của thời kỳ quá độ
- Theo quna điểm của các nhà kinh điển của chủ nghĩa M-L, có hai con đường quá độ lên CNXH
+ Con đường thứ nhất là con đường quá độ trực tiếp lên CNXH từ những nước tư bản phát triển ở trình độ cao
+ Con đường thứ 2 là quá độ gián tiếp lên CNXH ở những nước CNTB phát triển còn thấp, hoặc như Lênin cho rằng, những nước có nền kinh tế lạc hậu, chưa trả qua thời kỳ phát triển của CNTB, cũng có thể đi lên CNXH được trong điều kiện cụ thể nào đó, nhất là trong đều kiện đảng kiẻu mới của giai cấp vô sản nắm quyền lãnh đạo (trở thành Đ cầm quyền) và được một hay nhiều nước tiên tiến giúp đỡ
- Trên cơ sở vận dụng lý luận về cách mạng ko ngừng, về thời kỳ quá độ lên CNXH của chủ nghĩa M-L và xuất phát từ đặ điểm tình hình thực tế VN, HCM đã khẳng định con đường CMVN là tiến hành giải phóng dân tộc, hoàn thành cách mạng dtộc dân chủ nhân dân, tiến dần lên CNXH
- Như vậy quan niệm của HCM về thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN là quan niệm về một hình thái quá độ gián tiếp cụ thể - quá độ từ một xã hội thuộc địa nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu sau khi giành được độc lập dtộc đi lên CNXH
- Theo HCM khi bước vào thời kỳ quá độ lên CNXH nước ta có đặc điểm lớn nhất là một nước nông nghiệp lạc hậu tiến lên CNXH ko phải trải qua giai đoạn phát triển TBCN
b. Nhiệm vụ lịch sử của thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
- Theo HCM thực chất của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã họi ở nước ta là quá trình cải biến nền sản xuất lạc hậu thành nền sản xuất tiên tiến, hiện đại
- Theo HCM do những đặc điểm và tính chất quy định, quá độ lên CNXH ở VN là một qua trình dần dần, khó khăn, phức tạp và lâu dài. Nhiệm vụ lịch sử của thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN bao gồm hai nội dung lớn:
+ Một là, xây dựng nề tảng vật chất và kỹ thuật cho CNXH, xây dựng các tiền đề về kinh tế, chính trị, văn hoá, tư tưởng cho CNXH
+ Hai là, cải tạo xã hội cũ, xây dựng XH mới, kết hợp cải tạo và xây dựng, trong đó lấy XD làm trọng tâm, làm nội dung cốt yếu nhất, chủ chốt và lâu dài
- HCM nhấn mạnh đến tính tuần tự dần dần của thời kỳ quá độ lên CNXH. Tính chất phức tạp và khó khăn của nó được lý giải trên các điểm sau
+ Thứ nhất, đây thực sự là một cuộc cách mạng làm đảo lộn mọi mặt đời sống xã hội, cả lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, cả cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng. Nó đặt ra và đòi hỏi đồng thời giải quyết hàng loạt mâu thuẫn khác nhau. Như trong di chúc, HCM đã coi sự nghiệp xây dựng CNXH là một cuộc chiến đấu khổng lồ của toàn Đ, toàn nhân dân VN
+ Thứ hai, trong sụ nghiệp xây dựng CNXH, Đ, nhà nước và nhân dân ta chưa có kinh nghiệm, nhất là trên lĩnh vực kt. Đây là công việc hết sức mới mẻ đối với đảng ta, nên vừa làm, vừa học, và có thể có vấp váp và thiếu sót. Xây dựng xh mới bao giờ khó khăn và phức tạp hơn đánh đổ xh cũ đã lỗi thời
+ Thứ ba sự nghiệp xd CNXH ở nc ta luôn luôn bị các thế lực phản động trong và ngoài nc tìm cách chống phá
- HCM luôn luôn nhắc nhở cán bộ , đảng viên trong xd chủ nghĩa xh phải thận trọng tránh nôn nóng, chủ quan đốt cháy giai đoạn
c. Quan điểm HCM về nội dung xd CNXH ở nc ta trong thời kì quá độ
Công cuộc xd CNXH ở nc ta là một sự nghiệp CM mang tính toàn diện. HCM đã xđ rõ nhiệm vụ cụ thể cho từng lĩnh vực
- Trong lĩnh vực chính trị, nội dung quan trọng nhất là phải giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đ. Đ phải luôn luôn tự đổi mới và tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, có hình thức tổ chức phù hợp để đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ mới. Bước vào thời kỳ quá độ lên CNXH, Đ ta đã trở thành Đ cầm quyền. Mối quan tâm lớn nhất của người về Đ cầm quyền là làm sao cho Đ ko trở thành Đ quan liêu, xa dân, thoái hoá, biến chất, làm mất lòng tin của dân, có thể dẫn đến nguy cơ sai lầm về đường lối, cắt đứt mqh máu thịt với nhân dân và để cho chủ nghĩa cá nhân nảy nở dưới nhiều hình thức
+ Một nội dung chính trị quan trọng trong thời kỳ quá độ lên CNXH là củng cố và mở rộng mặt trận dtộc thống nhất, nòng cốt là liên minh công nông, nông dân và trí thức, do ĐCS lãnh đạo; củng cố và tăng cường sức mạnh toàn bộ hệ thống chính trị cũng như từng thành tố của nó
- Nội dung kinh tế được HCM đề cập trên các mặt: LLSX, QHSX, cơ chế quản lý kinh tế. Người nhấn mạnh đến việc tăng năng suất lao động trên cơ sở tiến hành công nghiệp hoá XHCN. Đối với cơ cấu kinh tế, HCM đề cập cơ cấu ngành và cơ cấu thành phần kinh tế, cơ cấu kinh tế vùng, lãnh thổ
+ Người quan niệm hết sức độc đáo về cơ cấu kinh tế nông - công nghiệp, lấy nông nghiệp làm mặt trận hàng đầu, củng cố hệ thống thương nghiệp làm cầu nối tốt nhất giữa các ngành sản xuất xã hội, thoả mãn nhu cấu thiết yếu của nhân dân
+ Đối với kinh tế vùng, lãnh thổ, HCM lưu ý phải phát triển đồng đều giữa kinh tế đô thị và kinh tế nông thôn. Người đặc biệt chú trọng chỉ đạo phát triển kinh tế vùng núi, hải đảo, vừa tạo điều kiện ko ngừng cải thiện và nâng cao đời sống của đồng bào, vừa đảm bảo an ninh, quốc phòng cho đất nước
- Trong lĩnh vực văn hoá - xã hội, HCM nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng con người mới. Đặc biệt, HCM đề cao vai trò của văn hoá, giáo dục và khoa học - kỹ thuật trong XHXHCN. Người cho rằng, muốn xây dựng CNXH nhất định phải có học thức, cần phải học cả văn hoá, chính trị, kỹ thuật và chủ nghĩa xã hội cộng với khoa học chắc chắn đưa loài người đến hạnh phúc vô tận. HCM rất coi trọng việc nâng cao dân trí, đào tào và sử dụng nhân tài, khẳng định vai trò to lớn của văn hoá trong đời sống XH
