Defterdar İskender Çelebi'nin 1530'larda burada yaptırdığı caminin özellikleri bilinmiyor. Bu eski camiyi 1660'ta defterdar Divriğili İbrahim Paşa yıktırıp taş minareli olarak yeniletti. Cami ve yer aldığı burun, her iki defterdarın anısına Defterdarburnu adıyla ünlendi.
Boğaziçi'nin ve Ortaköy'ün bu tarihi yapısı İhmal Paşa Camii adıyla da bilinir. Evliya Çelebi, Ortaköy kasabasını anlatırken: "Eskiden Hristiyan yatağı imiş. Leb-i deryada cami yapılınca, Baltacı Mahmud, Ekmekçizâde Ahmed ve Nakkaş paşalarla Cağaloğlu Mahmud Bey, Mimar Mustafa, Kara Hasanoğlu, Çelebi Kethüda da yalılar yaptırıp semti şenlendirmişlerdir. Defterdar Paşa Camii ve Baltacı Mahmud Ağa mescidinden başka Leb-i deryada Mimar Sinan eseri ve hayat kaynağı bir de Tekeli Mustafa Paşa Çeşmesi vardır "der.
Hüseyin Ayvansarayî, 1781 tarihli Hadikatül-cevâmî'Ğe fevkani (iki katlı) ve iki kapılı camide mahfil-i hümayun da vardır diyor.
Caminin onarımlarına ilişkin Hicri 1248 (M 1832) tarihli kitabe, deniz tarafındaki Kıble kapısında, Hicri 1303 (M. 1886) tarihindeki ikinci onarımın kitabesi Harim kapısı dışındadır. Her iki kitabe de celî ta'lik yazıyla manzumdur. Üçüncü onarımı 1941'de Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2011'deki son onarımı da hayırsever Mehmet Ali Aydınlar, merhum oğlu Kerem Aydınlar sevabına yaptırmıştır.
CAMİYİ YAPTIRANLAR
Defterdar İskender Çelebi (idamı 1534)
Kanuni Sultan Süleyman döneminin (1520-1566) ilk başdefterdarıdır. Vezirazam Makbul İbrahim Paşa'ya en yakın konumdayken güç ve iktidar yarışı yüzünden araları açıldı. İskender Çelebi, zeki, yetenekli ve zengindi. Katıldığı Irakeyn seferinde İbrahim Paşa'nın emriyle idam edildi. Yeşilköy'de adıyla anılan İskender Çelebi Bahçesi İstanbul'un en gözde sayfiye yerlerindendi. Beyazıt'taki Simkeşhane Mescidini de bu zatın yaptırdığı sanılır.
Şeytan/Melek İbrahim Paşa (idamı 1685)
Divriğili'dir. Hemşehrisi Seyyid Mustafa'Paşa'nın koruyuculuğunda yükseldi. Başbakıkulu (maliye müfettişi) oldu. Köprülü Mehmed Paşa'nın sadrazamlığında (1656 -1661) Başdeftardardı. 1663'te IV. Murad'ın kızı Rukiye Sultan'la evlendi. Mısır, Diyarbekir, Şam valiliklerinden sonra 1672'de Kubbe veziri oldu, seferlere katıldı. 1676'da İzvança (Zorawno) muharebesini kazandı. 1677'de Lehistan Serdarlığından azledilip Sultan IV.Mehmed tarafından sorgulandı. Yedikule'de 53 gün tutuklu kaldı. Bağışlanarak 2.kez Erzurum sonra Diyarbekir Beylerbeyliğine atandı. Hadice Turhan Valide Sultan'ın İstanbul-Edirne gidiş gelişlerinde muhafızlığını yaptı. 1684'te Budin'i Avusturya ordusuna karşı savunmasıyla ünlenerek IV.Mehmed tarafından "Şeytan" lakabı "Melek"e çevrildi. Macaristan serdarı iken başarısız görülerek 2 Aralık 1685'te idam edildi. Defterdarburnu Camiini yeniden yaptırmış; Divriği Ulucamiini onartmıştır.
DEFTERDARBURNU-NEŞET-ÂBÂD
Ortaköy'le Kuruçeşme arasındaki Defterdarburnu'nda III.Murad'ın (1574- 1595) hasekisi, III. Mehmed'in (1595-1603) annesi valide Safiye Sultan (öl 1605) için yapılan köşkte, daha sonra padişah kızları oturdu. Bunlardan, IV.Murad'ın kızı Rukiye Sultan'ın, eşi Defterdar İbrahim Paşa, yaptırdığı caminin yanındaki bu köşkü yıktırarak yeni bir sahilsarayı yaptırdı. Çiftin Eyüp'te de bir sarayı vardı. İbrahim Paşa'nın idamından ve Rukiye Sultan'ın ölümünden (1696), sonra kızları Aişe (öl. 1717) ve Fâtıma (öl. 1727) hanım sultanların burada oturduklarına ilişkin bilgi yoktur.
III.Ahmed (1703-1730) bu sarayın yerine Neş'et-âbâd adını verdiği bir kıyı köşkü (halvet-serâ) yaptırdı. Bu, aynı yerdeki 3. sahil sarayıdır. Komşu yalıyı Selim Efendi (paşa), yenileyip Neşet-Abad'la arasına bir set, yol tarafına da bir çeşme ve namazgah yaptırmıştı.
Neşet-âbâd'ı IlI.Selim (1789-1807) kız kardeşi Hadice Sultan'a (öl. 1822) verdi. Selim Paşa Sahilhanesini de alan Hadice Sultan, Danışmanı ressam-mimar Melling'e Boğaziçi'nin ilk Avrupaî sahil sarayını yine Neşet-âbâd adıyla, yanına da Melling için bir köşk inşa ettirdi. Hadice Sultan'ın ölümünden sonra Neşet-âbâd'da bir süre de Hattat Rakım Efendi oturmuştu."
-
Kaynak : http://www.defterdaribrahimpasacamii.com/Site/Defterdar/3-Bilgi-tarihce.aspx sitesinden alınmıştır.
