1.1. Phần mềm là gì?
Phần mềm gồm 3 thành phần:
- Tập các lệnh trên máy tính (chương trình máy tính) khi được thực hiện sẽ tạo ra các dịch vụ và đem lại những kết quả mong muốn cho người dùng.
- Các cấu trúc dữ liệu (lưu trữ trên bộ nhớ) làm cho chương trình thao tác hiệu quả với các thông tin thích hợp và nội dung thông tin được số hóa.
- Các tài liệu để mô tả các thao tác, cách sử dụng và bảo trì phần mềm (hướng dẫn sử dụng, tài liệu kỹ thuật, phân tích, thiết kế, thử nghiệm...)
1.2. Các đặc trưng của phần mềm
a. Phần mềm được phát triển, nó không được chế tạo theo nghĩa cổ điển
Phần mềm cũng được thiết kế, chế tạo như phần cứng, nhưng nó không được định hình trước. Chỉ khi phát triển xong người ta mới có sản phẩm cụ thể và biết được nó hoạt động có hiệu quả hay không. Quá trình phát triển phần mềm quyết định giá thành và chất lượng của nó.
b. Phần mềm không "hỏng đi" nhưng thoái hóa theo thời gian
Phần mềm không bị ảnh hưởng từ những tác động của môi trường bên ngoài vốn gây cho phần cững mòn cũ đi. Về mặt lý thuyết, tỷ lệ lỗi của phần mềm là không đổi khi đưa và sử dụng, nhưng trên thực tế nó lại thoái hóa qua thời gian do lỗi mới sinh ra mỗi khi tiến hành bảo trì trong quá trình sử dụng.
Phần mềm còn lạc hậu do công nghệ mới ra đời.
c. Phần lớn phần mềm được xây dựng theo đơn đặt hàng của khách
Phần mềm thường được đặt hàng theo một đơn vị hoàn chỉnh ,theo yêu cầu riêng của mỗi tổ chức ,mỗi khách hàng ít khi có thể lắp ráp theo một khuôn mẫu có sẵn.
d. Sự phức tạp và tính thay đổi luôn là bản chất của phần mềm
Phần mềm không phải là thực thể vật lý, mà bản chất phần mềm là những khái niệm được thể hiện bằng một hệ thống logic dưới các ngôn ngữ khác nhau được lưu trữ trên giấy hoăc vật mang. Do đó nó là khó hiểu.
Mặt khác, phần mềm là một mô hình của thế giới thực. Bản chất đa dạng của thế giới thực không cho phép mỗi người có đủ kiến thức để hiểu nó một cách dễ dàng.
Phần mềm là "không nhìn thấy được" mà chỉ có thể nhận biết qua sự mô tả từ những khía cạnh khác nhau của nó (sơ đồ điều khiển, sơ đồ luồng dữ liệu, sơ đồ tương tác giữa các mô-đun...).
Thế giới thực luôn thay đổi theo không gian và thời gian, phần mềm là mô hình của thế giới thực nên nó chỉ có ý nghĩa khi thích nghi được với sự thay đổi đã diễn ra, tức là phải thay đổi một cách tương ứng cùng với thời gian.
Thay đổi trở thành yêu cầu và thuộc tính tất yếu của phần mềm.
e. Ngày nay phần mềm được phát triển theo nhóm
Càng ngày phần mềm càng có quy mô lớn.Mỗi thành phần phần mềm lại yêu cầu những kĩ năng khác nhau để thực hiện.Vì vậy việc sản xuất phần mềm yêu cầu nhiều người với kĩ năng khác nhau tham gia phát triển phần mềm.Phát triển phần mềm theo nhóm là lựa chọn duy nhất.
1.3. Có những loại ngôn ngữ nào để phát triển phần mềm?
Phần mềm máy tính là thông tin tồn tại dưới hai dạng:
- Thành phần máy thực hiện được: các câu lệnh được xây dựng trên một ngôn ngữ lập trình
- Các thành phần máy không thực hiện được: gồm các giải thích trong chương trình phần mềm, các tài liệu phân tích hướng dẫn sử dụng và khai thác nó...
Thành phần phần mềm hoạt động trên máy gồm các câu lệnh được xây dựng trên một ngôn ngữ lập trình nào đó để chuyển hóa một tập các bước thủ tục đã xác định trước và cấu trúc dữ liệu thành chương trình .
Có nhiều loại ngôn ngữ lập trình khác nhau dùng cho việc phát triển phần mềm .Cho đến nay các ngôn ngữ lập trình đã được phát triển đến thế hệ thứ tư.Các thế hệ đã ngôn ngữ đã được biết đến nay là : Ngôn ngữ máy,các ngôn ngữ bậc cao,ngôn ngữ thế hệ thứ tư.
Việc sản xuất ra các phần mềm là một quá trình phức tạp và tốn kém.Rất nhiều vấn đề nảy sinh khi một phần mềm cần xây dựng.Vì vậy người ta cố gắng dùng lại các thành phần có sẵn nhằm rút ngắn thời gian và chi phí chế tạo và bảo trì.
