2. Phân tích hàng hoá và hai thuộc tính của hàng hoá. Ý nghĩa của vấn đề này đối với nước ta hiện nay.
a) Phân tích hàng hoá
Hàng hoá là sản phẩm của lao động, có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi, mua - bán.
Qua khái niệm ta thấy:
- Hàng hoá phải là sản phẩm của lao động, còn những sản phẩm không do lao động tạo ra, mặc dù rất cần thiết cho con người như: nước, không khí... đều không phải là hàng hoá...
- Hàng hoá phải qua trao đổi mua bán, nếu sản xuất ra để tiêu dùng như người nông dân sản xuất thóc để ăn, dệt vải để mặc... thì sản phẩm đó không phải là hàng hoá.
- Hàng hoá phải được tiêu dùng, nếu nó là vô dụng thì cũng không phải là hàng hoá.
b) Phân tích hai thuộc tính của hàng hoá.
Hàng hoá có hai thuộc tính: giá trị sử dụng và giá trị
* Giá trị sử dụng của hàng hoá
Giá trị sử dụng của hàng hoá do công dụng của nó qui định. Công dụng đó nhằm thoả mãn một nhu cầu nào đó của con người, có thể là nhu cầu cho tiêu dùng cá nhân như: quần áo, giầy dép, lương thực, thực phẩm,... có thể là nhu cầu cho tiêu dùng sản xuất như máy móc, nguyên liệu, vật liệu phụ...
Bất cứ hàng hoá nào cũng có một hoặc một số công dụng nhất định. Chính công dụng đó làm cho nó có giá trị sử dụng, giá trị sử dụng được phát hiện dần trong quá trình phát triển của khoa học, kĩ thuật và lực lượng sản xuất.
=> Ví dụ: than đá ngày xưa chỉ dùng để đun, sưởi, khi phát minh ra nồi súpde thì than đá được dùng làm chất đốt, về sau ngoài các công dụng đã có nó được dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp hoá chất...
=> Giá trị sử dụng của vật phẩm do thuộc tính tự nhiên của nó quyết định. Vì vậy giá trị sử dụng là một phạm trù vĩnh viễn. C.Mác viết: "giá trị sử dụng cấu thành cái nội dung vật chất của của cải, chẳng kể hình thái xã hội của của cải đó như thế nào"
Như vậy, trong bất kì một xã hội nào, của cải của xã hội xét về mặt vật chất cũng đều là một lượng nhất định những giá trị sử dụng. Xã hội càng tiến bộ thì số lượng giá trị sử dụng càng nhiều, chủng loại giá trị sử dụng càng phong phú, chất lượng giá trị sử dụng ngày càng cao.
Giá trị sử dụng nói ở đây với tư cách là thuộc tính của hàng hoá, nó không phải là giá trị sử dụng cho bản thân người sản xuất hàng hoá, mà là giá trị sử dụng cho người khác, cho xã hội thông qua trao đổi, mua - bán. Trong kinh tế hàng hoá, giá trị sử dụng là vật mang giá trị trao đổi.
* Giá trị của hàng hoá
Muốn hiểu được giá trị của hàng hoá phải đi từ giá trị trao đổi. Giá trị trao đổi là quan hệ tỷ lệ về lượng mà giá trị sử dụng này trao đổi với giá trị sử dụng khác.
Ví dụ: 1m vải = 10 kg thóc. Vải và thóc là hai hàng hoá có giá trị sử dụng khác nhau về chất, tại sao chúng lại có thể trao đổi với nhau và trao đổi theo tỷ lệ nào đó.
Khi hai sản phẩm khác nhau (vải và thóc) có thể trao đổi được với nhau thì giữa chúng phải có một cơ sở chung nào đó. Cái chung đó không phải là giá trị sử dụng của chúng, bởi vì, giá trị sử dụng của vải là để mặc, hoàn toàn khác với giá trị sử dụng của thóc là để ăn. Cái chung đó là: cả vải và thóc đều là sản phẩm của lao động, đều có lao động kết tinh trong đó. Nhờ có cơ sở chung đó mà các hàng hoá có thể trao đổi được với nhau. Vì vậy, người ta trao đổi hàng hoá cho nhau chẳng qua là trao đổi lao động của mình ẩn dấu trong những hàng hoá ấy.
Chính lao động hao phí để tạo ra hàng hoá là cơ sở chung của việc trao đổi và nó tạo thành giá trị của hàng hoá.
Như vậy, giá trị của hàng hoá là lao động xã hội của người sản xuất hàng hoá kết tinh trong hàng hoá. Còn giá trị trao đổi mà chúng ta để cập ở trên, chẳng qua chỉ là hình thức biểu hiện ra bên ngoài của giá trị, giá trị là nội dung, là cơ sở của giá trị trao đổi. Đồng thời, giá trị biểu hiện mối quan hệ giữa những người sản xuất hàng hoá. Cũng chính vì vậy, giá trị là một phạm trù lịch sử, chỉ tồn tại trong kinh tế hàng hoá.
c) Ý nghĩa thực tiễn đối với nước ta
- Đẩy mạnh phân công lao động để phát triển kinh tế hàng hoá, đáp ứng nhu cầu đa dạng và phong phú của xã hội.
- Phải coi trọng cả 2 thuộc tính của hàng hoá để không ngừng cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng, hạ giá thành.
