Chương IV:
Cảm giác và tri giác
I. Cảm giác
1. Khái niệm chung về cảm giác
1.1. Cảm giác là gì?
Cảm giác là một quá trình tâm lý phản ánh từng thuộc tính riêng lẻ của sự vật và hiện tuợng đang trực tiếp tác động vào giác quan của ta.
1.2. Đặc điểm của cảm giác
- Là một quá trình tâm lý
- Phản ánh từng thuộc tính riêng lẻ
- Phản ánh hiện thực khách quan một cách trực tiếp
- Phản ánh những trạng thái bên trong của cơ thể
1.3. Bản chất xã hội của cảm giác
- Đối tượng phản ánh: thế giới tự nhiên và nhân tạo
- Cơ chế tâm lý: hệ thống tín hiệu thứ nhất và hệ thống tín hiệu thứ hai
- Chịu ảnh hưởng bởi các hiện tượng tâm lý cấp cao khác
- Ảnh hưởng thông qua giáo dục và hoạt động
1.4 Vai trò của cảm giác
- Là hình thức định hướng đầu tiên
- Là nguồn cung cấp những nguyên vật liệu
- Là điều kiện quan trọng đảm bảo trạng thái hoạt động của vỏ não
- Là con đường nhận thức hiện thực khách quan nhất là đối với người khuyết tật
2. Các loại cảm giác
2.1. Những cảm giác bên ngoài
- Cảm giác nhìn
- Cảm giác nghe
- Cảm giác ngửi
- Cảm giác nếm
- Cảm giác da
2.2. Những cảm giác bên trong
- Cảm giác vận động và cảm giác sờ mó
- Cảm giác thăng bằng
- Cảm giác rung
- Cảm giác cơ thể
Cảm giác nếm
Những vùng lưỡi khác nhau cảm nhận vị khác nhau: Đầu lưỡi cảm nhận vị ngọt, hai bên lưỡi cảm nhận vị chua, cuống lưỡi nhạy với vị đắng. Nếu lau khô lưỡi thì không cảm nhận được vị mặn và vị ngọt, vị đắng.
3. Các quy luật cơ bản của cảm giác
3.1. Quy luật ngưỡng cảm giác
- Ngưỡng cảm giác: là giới hạn mà ở đó kích thích gây ra được cảm giác
- Cảm giác có hai ngưỡng: phía trên và phía dưới
- Ngưỡng cảm giác phía trên: cường độ kích thích tối đa vẫn gây ra được cảm giác
- Ngưỡng cảm giác phía dưới: cường độ kích tối thiểu đủ để gây ra cảm giác
Tình huống: An và Hòa tranh luận với nhau: tai ai thính hơn?
