Câu 19. Trình bày khái niệm và quy trình thanh toán bằng séc? Liên hệ thực tế những quy định cơ bản trong cung ứng và thanh toán séc của các NHTM Việt Nam hiện nay?
- Định nghĩa : Séc là lệnh trả tiền do chủ tài khoản tiền gửi phát hành yêu cầu ngân hàng trích tiền từ tài khoản tiền gửi của mình để trả cho người thụ hưởng có tên trên tờ séc,hoặc trả theo lệnh của người ấy,hoặc trả cho người cầm séc 1 số tiền nhất định bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản.
- Quy trình thanh toán = séc
(1) Sau khi nhận được hh,dv ng trả tiền phát hành séc và giao cho ng hưởng thụ
(2) Ng thụ hưởng ktra tính hợp lệ của séc, lập 3 liên bảng kê nộp séc cũng các tờ séc nộp vào NH ng hưởng thụ hoặc NH ng trả tiền
3. NH ng thụ hưởng ktra séc và bảng kê nộp séc. Nếu hợp pháp thì chuyển cho NH ng trả tiền, ng lại có quyền từ chối thanh toán
4. NH ng trả tiền ktra séc và bảng kê nộp séc. Nếu hợp pháp và tài khoản ng trả tiền có đủ tiền thì trích khoản tiền gửi cho ng trả tiền và báo Nợ cho họ
5. NH ng trả tiền thông báo cho NH ng thụ hưởng để thanh toán cho ng thụ hưởng
6. NH ng thụ hưởng ghi Có vào tài khoản tiền gửi của ng thụ hưởng và báo Có cho họ
- Liên hệ thực tế những quy định cơ bản trong cung ứng và thanh toán séc của các NHTM Việt Nam hiện nay thông tư SỐ 159-NH/TT NGÀY 4-12-1989 HƯỚNG DẪN THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH SỐ 146-NH/QĐ NGÀY 1-11-1989 VỀ THỂ LỆ THANH TOÁN BẰNG SÉC ĐỊNH MỨC.
IV. Thu nhận và tổ chức thanh toán séc định mức của khách hàng nộp vào.
1. Khách hành phải lập bảng kê nộp séc theo quy định của chế độ kế toán Ngân hàng hiện hành.
2. Ngân hàng từ chối không nhận những tờ séc không hợp lệ (theo quy định điều 5 Thể lệ thanh toán bằng séc định mức), trả lại khách hàng để khách hàng tự giải quyết. Nếu phát hiện séc giả mạo, thanh toán viên phải giữ lại các tờ séc giả mạo đó và phải báo cáo ngay thủ trưởng đơn vị biết để có biện pháp xử lý ngay.
3. Sau khi xử lý ghi Có tài khoản của khách hàng, thanh toán viên phải đóng dấu "đã thanh toán Ngày... Tháng... Năm..." vào mặt trước các tờ séc đó. Riêng Ngân hàng chuyên doanh phải lập các bảng kê kèm theo các tờ séc khách hàng nộp vào và chuyển sang Ngân hàng Nhà nước xử lý tiếp.
4. Ngân hàng Nhà nước kiểm tra các bảng kê kèm các tờ séc của Ngân hàng chuyên doanh chuyển sang. Nếu phát hiện có tờ séc bất hợp lệ, séc nghi vấn, hoặc có sai sót về số học giữa bảng kê và các tờ séc, Ngân hàng Nhà nước trả lại Ngân hàng chuyên doanh giải quyết.
5. Tổ trưởng hoặc trưởng bộ phận thanh toán séc định mức phân loại các tờ séc theo tên Ngân hàng của đơn vị trả séc đã ghi trên séc thành 3 nhóm:
- Các tờ séc do Ngân hàng mình mở tài khoản 232.
- Các tờ séc do Ngân hàng mở tài khoản 232 có tham gia thanh toán đồng thời.
- Các tờ séc do Ngân hàng mở tài khoản 232 tham gia thanh toán liên hàng. Sau đó xử lý theo chế độ kế toán hiện hành đối với mỗi nhóm séc định mức.
V. Bảo quản, sử dụng, lưu trữ, séc định mức.
1. Tại Ngân hàng Nhà nước Trung ương các đơn vị được giao nhiệm vụ về in, dự trữ, bảo quản xuất nhập séc định mức phải thực hiện nghiêm ngặt theo quy chế in, bảo quản, dự trữ, xuất nhập và điều chuyển chứng từ có giá.
2. Tại Ngân hàng Nhà nước khu vực, tỉnh, thành phố, phòng đại diện Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng chuyên doanh liên quan thực hiện chế độ bảo quản, hạch toán, kiểm kê đối chiếu séc định mức trong kho dự trữ và trong két giao dịch như đối với chế độ bảo quản, hạch toán, kiểm kê, đối chiếu tiền mặt định kỳ và hàng ngày.
3. Để xẩy ra mất séc định mức sẽ xử lý như để xẩy ra mất tiền mặt. Nếu gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ Luật Hình sự.
4. Đối với đơn vị phát hành séc định mức (gọi chung là đơn vị trả séc) chịu trách nhiệm bảo quản, sử dụng séc định mức theo quy định điều 7 Thể lệ xét định mức, trong đó chú ý những điểm hướng dẫn thêm sau đây:
a) Nếu chủ tài khoản đồng thời là người cầm séc đi mua hàng cần điền sẵn tên, số giấy chứng minh, địa chỉ của mình vào mặt sau tờ séc; ký ở các ô chừa sẵn trên séc: Chủ tài khoản; người cầm séc mua hàng (ký lần thứ nhất - ký sẵn); người cầm séc mua hàng (ký lần thứ 2) với sự giám sát của người nhận séc, đồng thời xuất trình giấy chứng minh mang theo để người nhận séc kiểm tra.
b) Đối với người được chủ tài khoản uỷ nhiệm cầm séc đi mua hàng (gọi tắt là người cầm séc mua hàng) cần thực hiện những quy định sau:
- Ký vào tất cả các tờ séc được giao chữ ký thứ nhất trước mặt chủ tài khoản.
- Điền tên, số giấy chứng minh, ngày và nơi cấp; địa chỉ thường trú của mình vào mặt sau của tờ séc, đề phòng kẻ gian lợi dụng.
- Chữ ký thứ 2 chỉ ký khi trả séc với sự giám sát tại chỗ của người nhận séc; đồng thời xuất trình giấy chứng minh để người bán hàng nhận séc kiểm tra. Chữ ký lần thứ nhất và chữ ký lần thứ hai phải giống nhau.
c) Bảo quản séc như bảo quản tiền mặt, chứng từ có giá. Mất séc là mất tiền, sẽ bị xử lý theo điều 7 của Thể lệ séc định mức.
5. Đối với người bán hàng, cung ứng dịch vụ, nhận séc (gọi tắt là người nhận séc).
a) Kiểm tra séc hợp lệ, chỉ thu nhận séc hợp lệ theo điều 5 Thể lệ séc định mức; nếu phát hiện séc giả mạo hoặc séc có nghi vấn phải báo cáo ngay cho thủ trưởng đơn vị để xử lý kịp thời. Nếu là kẻ gian giả mạo séc, phải thực hiện ngay các biện pháp cần thiết để bắt giữ.
b) Kiểm tra người cầm séc mua hàng.
- Đối chiếu họ, tên, số và ngày giấy chứng minh của người cầm séc mua hàng xuất trình với họ, tên, số và ngày giấy chứng minh ghi trên séc để nhận dạng.
- Đối chiếu chữ ký thứ 2 tại chỗ phải giống chữ ký thứ nhất.
c) Để mất séc như mất tiền, để séc quá hạn hoặc nhận séc không hợp lệ, đơn vị bán hàng nhận séc phải chịu trách nhiệm.
