Οι πηγές του φιλελληνισμού υπήρξαν διάφορες:
πρώτα ο Θαυμασμός για την κλασική Ελλάδα, που υπήρξε δημιουργός ενός μεγάλου πολιτισμού και γαλούχησε τον ευρωπαϊκό κόσμο από την Αναγέννηση ως το Διαφωτισμό, έπειτα ο θαυμασμός για τα επιτεύγματα των Ελλήνων στην Επανάσταση του 1821 Επίσης ο αποτροπιασμός για τις τουρκικές ωμότητες κυρίως σε βάρος άμαχων στην Κων/πόλη το 1821, στη Χίο το 1822 κλπ. Τέλος ο φιλελευθερισμός που ως ιδεολογία πολεμούσε την Ιερή Συμμαχία και τις μεθόδους της και ευνοούσε κάθε αγώνα για λευτεριά. Στην τελευταία αυτή περίπτωση ο φιλελληνισμός σήμαινε ταυτόχρονα πράξη θετική υπέρ των αγωνιζόμενων Ελλήνων και πράξη άρνησης και φυγής από τις χώρες όπου οι λαοί καταπιέζονταν από αντιδραστικά καθεστώτα.
Δεν έλειψαν βέβαια και τα περιστατικά τυχοδιωκτισμού, όπως συμβαίνει σε όλα τα μαζικά κινήματα• υπήρξαν «φιλέλληνες» που ήρθαν εδώ με την προσδοκία να κερδίσουν δόξα βαθμούς χρήματα* υπήρξαν και άλλοι που ήρθαν εδώ -κυρίως ύστερα από το 1823-24- ως πράκτορες ξένων συμφερόντων: οικονομικών ή πολιτικών. Όμως ο φιλελληνισμός ως κίνημα πρόσφερε υπηρεσία θετική στους Έλληνες άμεσα και έμμεσα
Βέβαια από ελληνικής πλευράς δεν υπήρξε -και ίσως δεν ήταν δυνατό να υπάρξει- οργανωμένη υποδοχή και αξιοποίηση των φιλελλήνων που έφταναν διαδοχικά και ζητούσαν να ενταχθούν στις τάξεις των επαναστατών και να προσφέρουν υπηρεσίες. Οι σπουδασμένοι όμως στη δυτική Ευρώπη πολιτικοί ή στρατιωτικοί* αρχηγοί, π.χ. ο Υψηλάντης ή ο Μαυροκορδάτος, έκαναν ότι επέτρεπαν οι περιστάσεις για την αξιοποίηση των φιλελλήνων."
Μερικοί απ' αυτούς είχαν ειδικές στρατιωτικές γνώσεις και πρόσφεραν κάποιες υπηρεσίες για τη" συγκρότηση μονάδων τακτικού στρατού, άλλοι αποτέλεσαν ειδικό σώμα φιλελλήνων (π.χ. εκείνοι που ακολούθησαν την εκστρατεία στο Πέτα το 1822). Άλλοι είχαν ειδικές γνώσεις σε θέματα πολιτειακά (όπως ο Ιταλός Γκαλίνα που βοήθησε στη διαμόρφωση του Συντάγματος της Επιδαύρου), ή τυπογραφικά και οργάνωσαν τυπογραφικές - δημοσιογραφικές εγκαταστάσεις για τον Τύπο της εποχής.
Μερικοί μπόρεσαν εύκολα να προσαρμοστούν στις σκληρές συνθήκες διαβίωσης που βρήκαν στην επαναστατημένη χώρα* άλλοι δυσκολεύτηκαν, απογοητεύτηκαν κι έφυγαν πίσω στις πατρίδες τους όπου μετέφεραν δυσμενείς εντυπώσεις ή και έγραφαν με καθόλου φιλική διάθεση για τα ελληνικά πράγματα.
Και από την πλευρά των Ελλήνων οι κρίσεις που διατυπώθηκαν τότε για τους φιλέλληνες ποικίλουν. Κυμαίνονται από τον πιο ανεπιφύλακτο ενθουσιασμό έως την πλήρη αποδοκιμασία Μπορεί γενικά να γραφεί ότι οι πιο πολλοί φιλέλληνες κινήθηκαν από γνήσια αισθήματα συμπάθειας και φιλελευθερισμού.
Η συμβολή του φιλελληνισμού συνοψίζεται σε δυο κυρίως σημεία: στην οικονομική ενίσχυση του Αγώνα και στην κινητοποίηση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης που κατέληγε να είναι ενίσχυση διπλωματική.
