a. thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xh.
* tính tất yếu của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH.
- CNTB và CNXH khác nhau về bản chất. CNTB được xây dựng trên cơ sở chế độ tư hữu TBCN về tư liệu sx, dựa trên chế độ áp bức bóc lột. CNXH được xây dựng trên cơ sở chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu, tồn tại dưới hai hình thức là nhà nước và tập thể, ko còn các giai cấp đối kháng, ko còn tình trạng áp bức, bóc lột. Muốn có xh như vậy cần phải có 1 thời kỳ lịch sử nhất định.
CNXH được xây dựng trên nền sản xuất đại công nghiệp có trình độ cao quá trình phát triển của CNTB đã tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật nhất định cho CNXH, nhưng muốn cho cơ sở vật chất- kỹ thuậy đó phục vụ cho CNXH cần có thời gian tổ chức, sắp xếp lại.
Các quan hệ CNXH không tự phát nảy sinh trong lòng CNTB chúng là kết quả của quá trình xây dựng và cải tạo XHCN. Sự phát triển của CNTB dù đã ở trình độ cao cũng chỉ thể tạo ra những điều kiện tiền đề cho sự hình thành các quan hệ xh mới XHCN, do vậy cũng cần phải có thời gian nhất định để xây dựng và phát triển những quan hệ đó.
* đặc điểm và thực chất của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH
Điểm nổi bật nhất là sự tồn tại những yếu tố cảu xh cũ bên cạnh những nhân tố mới của CNXH trong mối quan hệ vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.
- trên lĩnh vực kinh tế: thời kỳ quá độ là thời kỳ tất yếu còn tồn tại 1 nền kinh tế nhiều thành phần trong 1 hệ thống kinh tế quốc dân thống nhất. Đây là bước quá độ trung gian tất yếu trong quá trình xây dựng CNXH , ko thể dùng ý chí để xóa bỏ ngay kết cấu nhiều thành phần của nền kinh tế, nhất là đối với những nước còn có trình độ chưa trải qua sự phát triển của phương thức sản xuất TBCN.
- trên lĩnh vực chính trị: do kết cấu kinh tế của thời kỳ quá độ lên CNXH đa dạng, phức tạp nên kết cấu giai cấp XH trong thời kỳ này bao gồm: giai cấp công nhân, nông dân, tầng lớp trí thức, những người sx nhỏ, tầng lớp tư sản các giai cấp, tầng lớp này vừa hợp tác, vừa đấu tranh với nhau. Trong 1 giai cấp, tầng lớp cũng có nhiều bộ phận có trình độ, có ý khác nhau.
- trên lĩnh vực tư tưởng- văn hóa: trong thời kỳ quá độ lên CNXH còn tồn tại nhiều yếu tố tư tưởng và văn hóa khác nhau. Bên cạnh tư tưởng XHCN còn tồn tại tư tưởng tư sản, tiểu tư sản, tâm lý tiểu nông… V.I Lê Nin cho rằng tính tự phát triển tư sản là “ kẻ thù giấu mặt hết sức nguy hiểm, nguy hiểm hơn so với nhiều bọn phản ánh cách mạng công khai” trên lĩnh vực văn hóa cũng tồn tại các yếu tố văn hóa cũ và mới, chúng thường xuyên đấu tranh với nhau.
=> thực chất của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh giai cấp tư sản bị đánh bại ko còn là giai cấp thống trị và những thế lực chống phá CNXH với giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động.
